Dacwadaha Madaniga ah ee Maxkamadaha Ciqaabta Hortooda

Codsiga Magdhowga madaniga ah inta ay socoto Dacwad Ciqaabeed: Qodobka 129aad XHC

Inta lagu guda jiro dacwadaha ciqaabta ah dhibanaha dhibtu ka soo gaartay danbigii dhacay, waxaa u furan in uu maxkamadda u gudbiyo codsi magdhow madani ah, oo la xiriira khasaarihii dhibanaha ka soo gaadhay fal danbiyeedkii dhacay, codsiga magdhowga waxaa maxkamadda lo gudbin karaa ka hor gabagabada xafiiska xeer ilaalinta ee ku xusan qodobka 119aad ee XHCS, codsigan waxaa lagu gudbin karaa qoraal ahaan ama hadal ahaan, waxaane maxakamadda u gudbin kara dhibanaha laftiisa, ama wakiilkiisa sharciga ah, fiiri qodobka 14aad ee XHCS.

Marka maxkamaddu ku hesho eedaysanaha in uu galay dambiga si waafaqsan qodobka 123aad ee XHC, haddii dhibanuhu weydiistay magdhow, waxa ay go’aan ka gaaraysaa codsiga dhibanaha ee la xidhiidha magdhowga khasaarihii ka soo gaadhay fal dambiyeedkiisa, waxayna go’aansan kartaa in xukunka ciqaabta ah la raaciyo iyo in la diido codsiga dhibanaha iyadoo sababaynaysa.

Sababaha Maxkamaddu ku diidi karto codsiga magdhowga dhibanaha:Q.130aad

Maxkamaddu waxay ku diidi kartaa codsiga dhibanaha ee la xidhiidha magdhowga khasaarihii masuuliyadda madaniga ah ee dhibanaha kasoo gaartay danbigii eedaysanaha sababahan hoos ku xusan midkood:

1.      In aan loo samaynin codsiga si waafaqsan faqradda 3aad ee qodobka 14 XHC, oo ahayd in codsiga loo gudbiyo maxkamadda ka hor gebagebada xeer ilaalinta eek u xusan qodobka 119aad XCH.

2.      In ruuxa codsiga sameeyay aanu ahayn dhibanihii ama wakiilkiisa sharciyeed.

3.      In qofka codsigu lidka ku yahay aanu masuuliyad madani ah xanbaari karin si waafaqsan xeerka madaniga ah.

4.      In uu ka furtay dhibanuhu dacwad madani ah oo uu ku dalbanayo in la siiyo madhowgii khasaarihii soo gaadhay.

5.      In dhibanuhu uu kala heshiiyay eedaysanaha wixii la xidhiidhay magdhowga.

6.      In xadiga magdhowga uu dalbanayo dhibanuhu ay ka badantahay ikhtisaaska qaybta madaniga ee maxkamadda dacwadda lagu qaadayo.

7.      In codsiga magdhowga madaniga ah aan si buuxda looga go’aan qaadan karin isagoo u baahan caddaymo cusub ama sababo kale.

Marka xaaladahan oo kale jiraan maxkamaddu waxa ay soo jeedinaysaa in aan codsigii magdhowga dhibanaha la ogolaan, waxayna usoo jeedinaysaa in uu furto dacwad madani ah.

Fiiri qodobka 130 iyo 131 XHC.

       Maxkamadaha Qaada Dacwadaha Ciqaabta  Guji Halkan

Xidhiidhka ka dhexeeya Dacwadaha Ciqaabta ah iyo Dacwadaha Madaniga ah:

Xidhiidhka labada dacwadood waxaa saldhig u ah, laba arimood oo oo kala ah:

A.    Joojinta dacwadaha madaniga.

B.     In uu saamaynayo xukunka ciqaabta ah.

Mabda’a joojinta dacwadda madaniga ah inta go’aan kama danbays ah laga gaadhayo dacwadda ciqaabta ah: Qodobka 272aad.

Inta lagu guda jiro dacwadda madaniga ah haddii ay soo if baxdo dacwad ciqaab ah oo la xidhiidha tan madaniga ah waxaa khasab ah in la joojiyo dacwadda madaniga ah lana dhaqaajiyo dacwadda ciqaabta ah, dacwadda madaniga ahna lama socodsiin karo ilaa dacwadda ciqaabta ah go’aan kama danbays ah laga gaadho, sidoo kale dacwadda ciqaabta ah oo socota lama bilaabi karo, dacwad madani ah, oo xidhiidh la leh dacwadda ciqaabta ah ee taagan[1].

         Goormaa Qofka Lagu Sii Deyn karaa Damaanad? Guji Halkan

Saameynta xukunka ciqaabta ah:

Ma jiri karto dacwad madani ama maamul oo la bilaabi karaa ama la socodsiin karaa ama dib loo furi karaa, xiliga dacwad ciqaaba ay Maxkamadu ku dhawaaqday:

1.      In aan wax danbi ahi dhicin.

2.      In aan ee/sanuhu gelin.

3.      In falka lagu galay

A.    gudasho waajib

B.     adeegsiga xaq sharci ah.

4.      In aan la helin cadaymo ku filan oo tilmaamaya:

A.    In danbi la dhacay

B.     in ee/sanuhu yahay qofkii danbigaa galay.

Tusaale ahaan:

Sarkaal booliis ah ayaa waxa lagu soo eedeeyay, qodobka 461 ee XCS, oo ah xadhig sharci darro ah, haseyeeshee marki dacwaddii la dhegaystay waxay maxkamaddii go’aamisay, in sarkaalku marka uu xidhayay qofka uu gudanayay waajibkiisa shaqo uuna kusoo xidhay sifo sharci ah oo ah soo xidhista qofka looga shakiyo danbi, kadib go’aankii maxkamadda ayuu dhibanihi furtay dacwad madani ah asigoo dalbanaya magdhow, maxkamadii wey diiday dacwadaas maadama danbigii la sheegay in khasaaruhu uu ka dhashay lagu waayay eedaysanaha.

   Halkan ka Degso Xeerka Ciqaabta  Guji Halkan 

   Halkan ka Degso Xeerka Madaniga Guji Halkan

---

[1] Qodobka 272XHC:

Laalida dacwadaha madani, Maamul ama anshax-marineed

Haddii qof lagu oogo dacwad ciqaaba oo sababta dacwadaasi saamaynayso dacwad madani ah, maamul ah ama dacwad anshax-marineed, kuwa danbe waa laalaanayaan haddii aan sharcigu si ka duwan u sheegin ilaa xukunka dacwada ciqaabta ah ama amarka lagu oodayaa uu kama danbays noqdo ama uu ka soo baxayo amar dacwada lagu xidhayaa.